1. DẪN NHẬP Vệ sinh nghĩa gốc là: vệ = bảo vệ; Sinh= sức khỏe, sự sống. Về sau có nghĩa rộng là: làm cho sạch sẽ, lau chùi dọn dẹp ngăn nắp. Ví dụ: làm vệ sinh căn phòng, căn nhà, chỗ ăn, chỗ ở....
2. TẠI SAO CẦN LÀM VỆ SINH
Ngoại trừ một số người có tật bầy hầy, bừa bãi, chúng ta ai cũng thích ngăn nắp sạch sẽ. Nên nói ”nhà sạch thì mát, bát sạch thì ngon. Nghèo cho sạch rách cho thơm.”
Nhất là ở xứ đầy đủ vật chất này càng chuộng nếp sống vệ sinh. Đi đâu cũng thấy nhắc: Không hút thuốc, xả rác bị phạt, rửa tay cho sạch sau khi đi vệ sinh.
3. TẠI SAO CẦN LÀM VỆ SINH BỘ NÃO?
Vật chất bên ngoài cần giữ vệ sinh kỹ lưỡng như thế, huống là bộ não. Cơ quantrọng yếu nhất của chúng ta thì thế nào? Có ai dám lái chiếc xe mà bộ phận tay lái xộc xệch, lỏng lẻo, lắc lư không? Thế mà chúng ta quen sống với bộ não lao chao, bất định, rối rắm căng thẳng, ý nghĩ thay đổi như chong chóng. Ít khi tâm được thanh thảnsáng suốt, an bình.
Vì sao? Vì nhiều nguyên nhân.
Nguyên nhân bên ngoài: cuộc sống càng ngày càng khó khăn, bon chen, cạnh tranh khốc liệt. Càng nhiều người, ít việc lại càng phải cố gắng để giữ việc đang làm, hay càng tranh đua với nhiều người khác để có việc làm. Lâu ngày tâm đã quen tật tranh đua, tranh giành, tranh chấp, cho đến những việc không cần tranh, ta cũng cứ tranh.
Nguyên nhân bên trong: như trên đã nêu, sống trong xã hội đua chen, không có chỗ cho người lừng khừng, chậm rãi, chậm chạp. Do huân tập lâu ngày miệng bằng tay tay bằng miệng nên việc gì ta cũng lanh tay, lanh chân, lẹ làng, không chậm trễ. Lâu dần tâm ta luôn luôn ở trong tâm trạng đáp ứng mau lẹ với sự việc. Người ta chưa đánh ta đã hạ thủ, gọi là đánh phủ đầu. Nó trở thành một quán tính, một phản xạ, một tinh thần tranh thắng, tranh hơn trong mọi trường hợp.
4. NÃO VÀ TÂM
Não bộ là một cơ chế vật chất nằm trong hộp sọ, gồm có nhiều tỉ tế bào thần kinh (Neuron). Nhưng nó quan trọng là chỗ gá nương của cái TÂM.
Ngày xưa người ta quan niệm rằng TÂM ở nơi trái tim. Chữ Hán viết Tâm theo tượng hình trái tim, hay định nghĩa tâm là tim. Sau này khoa học chứng minh, thay tim mà không thay tâm. Như vậy Tâm không ở nơi tim mà ở nơi não. Não đảo điên tâm điên đảo. Não an tịnhtâm thành thơi.
Vùng giác tri tâm linh, tánh giác gồm cótánh thấy, tánh nghe, tánh xúc chạm và tánh nhận thức biết (không lời).
Đường mòn ngôn ngữgồm có: vùng kiến giải tổng quát (Wernicke), vùng giải mã (Broca), vùng nói (trên thùy đỉnh), vùng cơ chế phát ngôn (miệng lưỡi, cổ họng, dây âm thanh, âm quản).
Hệ thống viên não (gồm nhiều cơ chế)
5. TÂM LÀ NHỮNG GÌ?
Theo Phật học, tâm gồm có:
A.Tâm - Ý - Thức
Tâm (Citta): cái tâm tổng quát, tâm đời, Tâm đạo, tâm linh.
Ý (Mano, manas): tâm tư duy, suy nghĩ, tính toán, bơi móc quá khứ.
Thức (Vinnana): tâm phân biệt, so sánh, tâm hai bên (nhị nguyên).
B.Thọ - Tưởng - Hành - Thức
Thọ: cảm giác (sensation), cảm nhận (feeling).
Tưởng (perception): các mạng lưới khái niệm.
Hành (mental formation): các sắc thái tâm, phản ứng của Tâm.
Thức (consciousness) : tâm phân biệt, lời nghiệp, thân nghiệp.
C. Sáu căn: mắt - tai - mũi - lưỡi - thân - ý
(5 giác quan và cái ý).
Sáu Trần: sắc, thanh, hương, vị, xúc, Pháp.
Năm đối tượng (bên ngoài) của giác quan và ý nghĩ.
Sáu thức: nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức (tâm thức).
Sáu căn tiếp xúc với sáu trần liền sanh sáu thức.
D. Tóm gọn lại, có 3 tâm:
1.Tâm phàm phu: ý căn, ý thức, trí năng (tâm Dính mắc).
2.Tâm bậc Thánh: tánh Thấy, tánh Nghe, tánh Xúc chạm (biết mà không dính mắc)
3.Tâm Phật: tánh nhận thức biết không lời hay Tâm Như.
6. NHỮNG GÌ CHI PHỐI TÂM?
A. Tập KhíLậu Hoặc:
Lậu hoặc: chất độc rỉ chảy trong tâm - tham, sân, si, mạng, nghi, tà kiến ... Hay
Tập khí: những đam mê, ghiền nghiện đã được huân tập.
B. Kiết sử:
Những thư dây trói buộc tâm.
Truyền thốnggia đình
Truyền thốngvăn hóaxã hội
Truyền thống dân tộc
Truyền thốngtôn giáo
Chủ nghĩa ,Ý thức hệ.
C. Tùy miên:
Những ấn tượng sâu sắc
Những xúc cảm mãnh liệt
Những hình ảnhghê rợn
Ghi đậm trong tiềm thức, ngủ ngầm trong tâm, thầm thầm gởi lên thường trực.
D. Tâm ba thời:
Tâm quá khứ, luyến tiếc, hối hận
Tâm tương lai, ước mơ, mong cầu
Tâm hiện tại, thói quen, sở thích.
E. Tâm ghi nhớ:
Ký ức vận hành ghi nhớ những chuyện vừa xảy ra.
Ký ức dài hạn ghi nhớ những chuyện xa xưa.
Tâm xúc cảm: gặp việc tự đột khởi do dồn nén lâu ngày, nay bùng phát, hành động tàn bạo không kịp suy nghĩ, kể cả người có tiếng đạo đức cũng giết người.
F. Tâm Dính mắc:
Mắt thấy sắc, dính mắc với sắc.
Tai nghe tiếng, mũi ngửi mùi, da xúc chạm đều dính mắc với đối tượng.
Từ dính mắc, tâm sẽ duyên theo, dệt thành mạng lưới khái niệm, đưa đến tâm xúc cảm và tạo nghiệp lành nghiệp dữ.
G. Ngũ dụclôi cuốn:
1.Tài: tiền của, nhà cửa, tài sản
2.Sắc: Sắc đẹp, sắc dục, cái thích của mắt, tai, xúc chạm.
3.Danh: danh vọng, quyền thế, lời khen, tiếng chê.
4.Thực: Ăn uống chuộng cao lương mỹ vị, đồ ngon, vật lạ.
5.Thùy: ngủ nghỉ, ứa thích giải đãi, lười biếng.
Năm dục này là năm sứclôi cuốn mạnh mẽ, tâm không bao giờ được yên ổn.
H. Nghiệp chướngchi phối:
Biệt nghiệp, nghiệp riêng của mình, cùng chung một cảnh mà mình khổ hơn người chung quanh.
Cộng nghiệp, nghiệp chung của một nhóm, nghiệp của gia đình, nghiệp của đồng đội, nghiệp của người lưu vong.
Những thứ đua đòi theo người, ai dua theo số đông, bị số đông lôi cuốn. (ăn mặc theo thời trang, sửa sang sắc đẹp theo người mẫu).
Những đam mê ghiền nghiện ngoài ý muốn, không chống lại được (theo bạn bè vô sòng bạc, vào quán nhậu, vào chỗ ăn chơi)
Những ràng buộc với người mình không thích, không rứt ra được (trong sở làm, gặp boss khó khăn, không bỏ sở được).
Những quyết định bất chợt chuyển hướngcuộc đời vào sa đọa (giận tình đời, quay sang trả thù đời. Đang đi trên đường sáng sủa, bỗng vì một phút giận hờn bất mãn mà bước sang nẻo đen tối).
Những gió nghiệpcản trởcon đườnghướng Thượng, đường tâm linh (tìm được Pháp được Thầy mà bị người nhà cản trở không cho tu học).
I. Tâm tò mò, thắc mắc, cái gì cũng muốn biết:
Tâm hay dính mắc vào chuyện trái tai, gai mắt, những chuyện không đâu.
Tâm hay xía vào những chuyện phù phiếm, thị phi bên đường.
Tâm dễ bị những chuyện quái dị, mê tín, dị đoan, thần quyềnlôi cuốn.
Tâm dễ đuổi, dễ bị ma lựcđam mê lôi kéo (ma túy, ma men, mại dâm, thần đổ bác, thần khẩu)
Tâm thích sưu tầm, cất giữ, tích trữ, ôm đồm nhiều việc mà không việc gì làm tới nơi tới chốn.
Tâm đam mê một thứ gì đó quên cả cuộc đời (đam mê thể thao, đam mê nghệ thuật, đam mê khoa học, đam mêvăn chươngchữ nghĩa).
Tâm hay thắc mắc chuyện nhỏ mà quên chuyện lớn (người bị mũi tên độc không lo chữa độc mà cứ muốn biết ai bắn, tại sao, chất độc gì. ...Rốt cuộc cứu không kịp).
J. Tâm bị ảnh hưởng của thời đại: tự docá nhân, tự do hưởng thụ:
Ăn theo thuở, ở theo thì. Ai sao ta vậy.
Về Thân, chạy theocách sốngđua đòi. Ai có gì ta cũng phải có cái đó, kiểu trưởng giả học làm sang.
Về tâm, nuông chiều ý thích, ham muốn, nuông chiều xác thân, hưởng thụ.
Đau bệnh ỷ có bác sĩ nhà thương. Không biết ăn uốnglành mạnh và tập tành nếp sống biết đủ.
Không kể đạo đứcluân lý, bất chấp phải trái, thiện ác. Thấy người làm được, ta làm được, miễn được việc mình ai bị thiệt kệ họ.
Về trí tuệ tâm linh, cho đó là món khó tin, xa vời, không cần thiết. Chỉ cần trí lanh xảo, mưu mẹo ăn thua hơn người một bước là hay là giỏi.
Bắt não làm việc quá sức, vui chơi hưởng thụ cũng tối đa, tom gópcủa cảivật chất càng nhiều càng tốt, ăn uốngthỏa thích. Tất cả đều quá độ, vô độ. Kết cuộc thân phải bệnh, tâm phải khổ và bị những chứng bệnh thời đại khó chữa như: bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường, bệnh liệt rung Parkinson, bệnh ung thư, bệnh ảo giác...
7. TẠM KẾT
Như trên đã phân tích, não bộ tuy có nhiều tỉ tế bào cất giữ dữ kiện, có thể tu tập phát huy trí tuệ tâm linh nhưng chúng ta không lựa chọncon đườngchánh trí. Chúng ta lại chọn con đườngdục lạcthế gian, đưa đến thân bệnh, tâm khổ, tâm linh mờ tối.
Ngược lại, con đườngtâm linhhướng thượng, biết đủ, đưa đến thân khỏe, tâm an, và trí sáng. Vì sao? Vì biết làm vệ sinh não bộ. Làm sạch não bộ, tẩy bỏ bớt những thứ rác rưởi, cặn bãđộc hại ra khỏi tâm.
Ví như người biết mình đi lầm đường, quay lại tìm đườngan lạc, hạnh phúc.
Ví như người biết mình không thấy tỏ, tìm cách chữa mắt cho tỏ rõ, sáng mắt.
Ví như người lắm bệnh, tìm cách tự chữa bệnh cho lành, thay vì bệnh mình không lo, lại lo chữa bệnh người .
Nếu biết làm vệ sinh não bộ thì cuộc đời sẽ bớt khổ, thoát khổ và giác ngộ.
Nếu chưa biết, xin ghi tên học lớp ”Thiền” Để tự mình làm vệ sinh não bộ.
Câu hỏi của cô đặt ra cho chúng ta là: Cái gì xuyên suốt 10 giai đoạn tu tập này của bồ tát? Hay nói cách khác: Sợi chỉ đỏ xuyên suốt xâu chuỗi bồ đề của bồ tát là gì vậy?
Thiền có những phương tiện để đạt từng mục tiêu. Ai nhắm mục tiêu nào, dùng phương tiện đó.
Thầy Thích Thông Triệt thuyết giảng - (Tại đạo tràng Oregon)
Xâu chuỗi bồ đề A la hán đạo có 16 hột bồ đề. Còn cái sợi chỉ màu đỏ xuyên suốt con đường đi, mình có thể xem như là cái gì? Chúng ta thử đối chiếu lại với xâu chuỗi bồ đề của Đức Phật, có điểm nào giống và điểm nào khác?
Lý tưởng Thiền để thoát khỏi trần lao,
Trong sáu cõi ta không còn ra vào lục đạo,
Là phải dứt nhân luân hồi sinh tử,
Vốn được xây trên bốn tiềm năng lậu hoặc
... những giai đoạn lần lượt tiến tới giác ngộ tối thượng của Đức Phật Thích Ca mà kinh điển còn ghi lại. Cô đã tạm kết nối lại thành một xâu chuỗi, đặt tên là xâu chuỗi Bồ Đề
Có một câu hỏi đặt ra cho mình: Còn sợi chỉ đỏ, xuyên suốt 15 hột bồ đề là cái gì?
Vị này không quán sắc là tự ngã, không quán tự ngã là có sắc, không quán sắc là trong tự ngã, không quán tự ngã trong sắc, không quán thọ ... không quán tưởng ... không quán hành ... không quán thức là tự ngã, không quán tự ngã là có thức, không quán thức trong tự ngã, không quán tự ngã trong thức. Như vậy, này các Tỳ kheo, là không bị lôi cuốn trong các pháp hiện tại.
Con đường tu của mình chỉ là làm sao giữ được tâm bất động trong thế gian luôn luôn biến động này.
Thì mùa xuân mới trọn vẹn là mùa xuân.
Thì mùa nào cũng là mùa xuân.
Thì mỗi người mới có một đóa hoa tâm cúng dường lên Tam Bảo.
Đề tài "Năm mới, Làm mới đời sống" đối với quý vị thiền sinh, thực ra chỉ là một đề tài nhắc nhở chúng ta dừng tâm lại, đừng phóng tâm ra ngoài, tức không suy nghĩ lung tung, bởi vì sự suy nghĩ lung tung này khiến cho sóng tâm không lúc nào được tĩnh lặng
Phật pháp luôn có hai mặt: Tục Đế và Chân Đế.
Tục Đế là những gì nói, lý giải, hiểu được, gọi là chân lý qui ước như văn tự, ngôn ngữ, sắc tướng, âm thanh…
Thiền sư Bankei (người Nhật) với tâm từ bi và trí tuệ, đã chuyển hóa được tâm của người đệ tử. Như vậy, khi mình chưa chuyển hóa được chính mình, là vì mình chưa đủ trí tuệ, vì thế mình chưa chuyển hóa được người khác, cũng vì mình chưa đủ trí tuệ và từ bi.
Kính Bạch Thầy,
Con ghi lại mấy dòng nầy để kính tạ ơn Thầy đã nhổ đinh tháo chốt cho con khỏi bị vướng kẹt bao nhiêu năm.
Đồng thời để chia sẻ kinh nghiệm cùng các bạn thiền sinh cũng bị kẹt như con, biết tự nhổ đinh tháo chốt mà vượt qua.
Con, Không Chiếu
Chúng ta cũng nên suy gẫm truyện này, xem như một câu “công án” cho mình. Khi nào mình “nghe” được rõ ràng “vô tình thuyết pháp”, xem như khi đó mình đã “thấy” Đức Phật Thích Ca đang cầm cành hoa giơ lên trước hội chúng, trong đó có mình.
TỔNG KẾT CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU GIỮA ĐẠI HỌC TÜBINGEN (GERMANY) VÀ HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG (USA)
TỪ 2007 ĐẾN 2013 VỀ ĐỀ TÀI “ TƯƠNG QUAN THỰC NGHIỆM GIỮA THIỀN VÀ CÁC ĐỊNH KHU NÃO BỘ
Ai lão thông như thật kiến,
Hiện đời dứt oan khiên,
Cửa Vô tướng tiến gần,
Thân tâm đầy sức sống.
Bi, Trí đồng thể hiện,
Phật tri kiến không xa.
Tathatā thường trong ta,
Muốn Về Nhà do nơi ta
Khi qua tới bờ kia rồi, cũng phải buông chiếc thuyền Bát nhã, mới bước vô nhà - ngôi nhà xưa của mình. Khi xưa Thầy dạy: vào nhà rồi, phải mở toang các cửa, phải bước ra ngoài trời, thấy người khác còn loay hoay tìm bè, mình phải chèo thuyền trở qua rước người hữu duyên vượt biển.
Từ độ ấy, em trăng tròn đôi tám,
Xếp bút nghiên bám chặt việc đao binh.
Em lên đường, nhập ngũ tùng chinh,
Ra chiến địa, quyết kình chống quân xâm lược.
Chúng con nguyện dấn bước đi tiếp con đường mà chư Phật đã đi, chư Tổ cũng đã đi, và Thầy đã để ra biết bao công sức, cầm tay chúng con mà dắt đi từng bước chập chững vào con đường Thiền này.
Cuối cùng, cái gì đẹp nhất trần đời?
Phật, chư Phật, tánh Giác Ngộ đep nhất trần đời.
Chánh pháp (những chân lý của cuộc đời mà Phật dạy), chư Pháp (tất cả hiện tượng thế gian) đều thể hiện chánh pháp, nên đều là đẹp nhất trần đời.
Tăng, Bản thể Hài hòa tuyệt đối, đẹp nhất trần đời.
Và cái Thấy Biết những điều này, cũng đẹp nhất trần đời.
Hôm nay, nhắc lại kho tàng trí tuệ của Thầy đã ân cần trao truyền cho chúng ta suốt 25 năm làm việc không ngừng nghỉ của Thầy, để nói lên một câu cuối cùng với Thầy: “Công ơn của Thầy đối với chúng con thật bao la như trời biển”.
Kết luận, chúng ta luôn luôn quay về học tập chính những bài kinh do Đức Phật giảng còn ghi lại. Xưa nhất, kho tàng Phật giáo là kinh Nikàya, chúng ta phải nhận ra chân ý của Đức Phật gởi gắm trong kho tàng này, rồi mình thực hành theo để có thể khai mở từ từ kho tàng của chính mình.
Khi thấy tâm đang trống rỗng, trong sáng, có nghĩa là cái nhận thức sắc bén đang soi chiếu tâm, quay ra cảnh thì cũng là thấy cảnh “đang là như vậy”. Chính trong giây phút đó, là giải thoát.
... thế gian này xuất hiện trước mắt chúng ta ra sao tùy theo cái “thấy” của mỗi người. Còn vị Thiền sư nói sao cũng đúng vì đã thông suốt mọi khía cạnh của pháp.
Người dụng công tu thiền định đòi hỏi vị ấy trí năng phải tỉnh ngộ. Mức độ tỉnh ngộ càng sâu bao nhiêu thì đường dụng công tu tập của vị ấy càng sẽ mau đến đích.
Im lặng là bản nhạc,
Không lời ca tiếng hát.
Làm thay đổi tâm hồn
Những con tim đen tối.
Mở rộng những lối về,
Xa cách những bến mê,
Trở về ngay bến giác.
Thầy THÍCH KHÔNG CHIẾU giảng đề tài ĐIỀU PHỤC TÂM
tại Đạo Tràng Sacramento và San Jose ngày 22 tháng 11, 2020.
qua ứng dụng Zoom (Thu hình từ Sacramento)
Hôm nay cô nhắc lại hai kinh nghiệm nhỏ chia sẻ với các em, như là một món quà nhỏ trên bước đường tu học của mình. “Kho báu” của cô cũng chỉ có những bông hoa dại, hoa rừng, nhỏ xíu, không hương không sắc, không tên tuổi, như vậy thôi.
Mong sao, dù cho "Trường An náo loạn", mình còn xuôi ngược trong dòng náo loạn hoài, nhưng Đức Phật đã cho mấy cái mái chèo “Giới- Quán- Định- Huệ”, mình sẽ có ngày bơi về tới "Nước con an ổn".
Năm nay, cô sẽ trồng hoa, thật nhiều loại hoa trong vườn Tổ Đình của mình. Mùa xuân sẽ có hoa xuân, đào trắng, đào hồng, mùa hạ sẽ có hoa phượng vỹ, trúc đào, có trái ngọt, mùa thu sẽ có lá vàng, trời xanh, mây trắng, ...
Trong thời gian qua có đôi lần, thiền sinh yêu cầu chúng tôi giải thích cụm từ “Tam Tự Quy Y Là Gì? ”. Nay thuận duyên chúng tôi gửi đến các bạn bài viết về đề tài quy y nầy. Muốn hiểu ý nghĩa của “Tam Tự Quy Y ” trước hết chúng ta cần biết rõ “Tam Quy Y ” là gì?
Bài nầy cô muốn nhắc nhở chúng ta, phải thấy vấn đề sinh tử của mình như “lửa cháy ngang mày”, mau mau tinh tấn hơn nữa. Đừng có chọn con đường: “còn sống mà như đã chết”.
Cuộc đời kỳ diệu như vậy, thiên nhiên tươi đẹp như vậy, muôn trùng màu sắc, biến hóa huyễn ảo. Vậy mà cả đời rồi không nhận ra. Sống giữa ban ngày, mà không nhìn thấy gì. Bây giờ cuối đời mới biết mình đã sống “một đời mộng du”.
Trên đây cô mới nhìn lại quãng đường chúng ta đã đi trong năm nay. Tất cả các đạo tràng đều hoạt động tốt. Theo nề nếp xưa nay.
Cô biết các đạo tràng đều tiếp tục sinh hoạt đều đặn, “online”, hay qua điện thoại thăm hỏi lẫn nhau. tới lúc này có lẽ các em cũng quen với cuộc sống mới phải thích ứng với hoàn cảnh hiện tại.
Ý, lời nhập thể không,
Tứ, tầm không khởi động.
Tâm ngôn không còn bóng,
Nhị Thiền, ta thành công!
Vọng tưởng hết khởi dậy,
“Nhà Xưa” ta liền thấy!
Tánh Giác hiện tròn đầy.
Trời xanh không áng mây!
Tất cả những giọt mồ hôi âm thầm đó như một nguồn năng lượng thúc giục mình phải bước tới, đem khả năng của mình ra góp vào dòng sống chung của cuộc đời.
We use cookies to help us understand ease of use and relevance of content. This ensures that we can give you the best experience on our website. If you continue, we'll assume that you are happy to receive cookies for this purpose.