Bài thuyết trình này so sánh kỹ thuật "Không Nói" thuộc dòng Thiền Tánh Không do Hòa thượng Thích Thông Triệt giảng dạy với Phẩm 9: Nhập Bất Nhị Pháp Môn trong Kinh Duy Ma Cật, nhằm làm rõ sự tương đồng về nội dung tu tập và trạng thái tâm mà hai phương pháp cùng hướng tới.

Chương trình Kiến Thức KỶ THUẬT THỰC HÀNH 2025: Tuệ Chiếu trình bài đề tài: HỒI ĐÁP SINH HỌC TRONG THIỀN ngày 9/8/2025 tại Thiền Đường Tánh Không Nam Cali

Hành trình từ Sơ thiền đến Nhị thiền - bước chuyển quan trọng trong tu tập thiền định, nơi tâm buông bỏ Tầm và Tứ để đạt đến trạng thái nội tĩnh nhất tâm sâu sắc hơn.

Để đạt được Sơ thiền (Paṭhama-jhāna) đúng như Đức Phật đã chứng, chúng ta cần đi theo đúng lộ trình mà Ngài đã mô tả trong Kinh tạng Nikāya: Giữ giới thanh tịnh: đây là điều kiện tiên quyết, vì tâm không thanh tịnh thì khó định. Ly dục, ly bất thiện pháp: Đức Phật nhấn mạnh Sơ thiền khởi đầu bằng “ly dục, ly bất thiện pháp”.

Sự chứng quả A-la-hán của ngài Xá Lợi Phất và ngài A Nan trong kinh điển Phật giáo, đặc biệt là hệ Nikāya, có nhiều điểm khác biệt sâu sắc cả về thời điểm, tiến trình tu chứng, nội lực thiền định, và cả ý nghĩa biểu tượng. Việc so sánh này không chỉ giúp ta hiểu rõ hành trình giải thoát mà còn rút ra bài học thiền quán và tu tập thực tiễn.

Không Định Danh Đối Tượng là một kỹ thuật then chốt thuộc dòng Thiền Tánh Không giúp người tu thiền huấn luyện tâm và phá tan quán tính di động của tâm. Tuy trên căn bản, sự dính mắc và chấp trước của tâm vốn xuất phát từ tập khí hay lậu hoặc, nhưng trên bề mặt, sự dính mắc và chấp trước của tâm vốn xuất phát từ sự suy nghĩ và ý thức.

Trong Thiền, phương pháp thư giãn tâm hay thư giãn niệm là một phần quan trọng của sự tạo ra hồi đáp sinh học để chữa bệnh tâm thể và bệnh suy nhược thần kinh ngay tức khắc. Nó là thuốc giải độc bệnh uất cảm (stress), thuốc giải những rối loạn tâm xúc cảm và điều chỉnh lại những rối loạn chức năng thần kinh.

Ngài A Nan chứng quả A-la-hán ngay trước ngày khai mạc Đại hội Kết Tập Kinh Điển lần thứ nhất, tức chỉ một đêm trước khi hội nghị bắt đầu, tại hang Sattapanni (Thất Diệp Quật) ở Rajagaha (Vương Xá). Ngài A Nan suốt đêm thiền định, nhưng chứng ngộ không đến trong lúc cố gắng, mà đến ngay khoảnh khắc buông tất cả – ngay trong tư thế không đứng, không ngồi, không nằm (được gọi là trạng thái trung gian — “không trụ tướng”).

Durch das innere Flüstern kommt der Geist selbst im Schlaf auch nicht zur Ruhe. Inneres Flüstern ist der Treibstoff für Liebe (Gier), Hass (Wut) sowie Süchte, Traditionen, familiäre und soziale Zwänge usw. Es ist die Quelle des Leidens, denn es ist die Ursache psychosomatischer Erkrankungen, führt zu Konflikten mit anderen Menschen und stört das Gleichgewicht mit der Lebensumgebung.

Duyên lành đến khi Xá Lợi Phất gặp vị Tỳ-kheo Assaji (A-thuyết-thị), một trong năm anh em Kiều Trần Như, ngài liền bị thu hút bởi phong thái trầm lặng và uy nghiêm của vị Tỳ-kheo. Khi được nghe bài kệ duyên khởi. Ngài liền "mắt sáng tâm khai", đắc quả Tu-đà-hoàn (Sotāpanna). Sau đó, cùng Mục Kiền Liên đến yết kiến Đức Phật tại Trúc Lâm Tinh Xá và xin xuất gia.