HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

Triệt Như TTVN22: THỰC TẬP KHÔNG NÓI

09 Tháng Sáu 20203:58 CH(Xem: 5944)

Triệt Như - Tâm Tình Với Nhau - Bài 22 


THỰC TẬP KHÔNG NÓI22 KhongNoi

Sáng nay có các em thiền sinh trong một đạo tràng nhân gặp cô trong một buổi sinh hoạt online, đã yêu cầu cô tóm kết lại về cách thực hành Không Nói.

Trước hết, cô thấy cần phải trình bày tại sao có phương thức này trong chương trình học của chúng ta.

Mỗi khi cô muốn trình bày một kỹ thuật thực hành nào, cô đều cẩn thận giải thíchđối chiếu lời Phật và Tổ trong kinh điển. Cô không phải chú trọng tới lý thuyết nhiều mà coi nhẹ thực hành. Thiệt ra, khi xưa, Thầy Thiền chủ đã từng giảng và có ghi trong sách của Thầy: nếu tu mà không hiểu giáo lý, hay lý thuyết, thì đó là “tu mù”. Do đó cô luôn luôn trình bày một phương thức thực hành theo thế “chân vạc”, tức là đủ 3 chân mới vững chắc: giáo lý, khoa học, và cuối cùngthực hành.

Bây giờ, cô cũng sẽ trình bày phương thức Không Nói theo cách đó, vì phương thức này, có thể gây ra vài mối nghi ngờ, nếu em nào chưa nắm được cốt lõi của công phu thực tập Thiền.

Thiền là gì?
Tiếng Pàli là: Jhàna. Tiếng Sanskrit là Dhyàna.

          <In the oldest texts of Buddhism, dhyāna or jhāna is the training of the mind, commonly translated as meditation, to withdraw the mind from the automatic responses to sense-impressions, and leading to a "state of perfect equanimity and awareness.">

Theo ý nghĩa phổ thông, Thiền là một phương thức huấn luyện tâm, làm cho tâm trong sạch, thăng hoa, tức là đốt cháy những uế nhiễm trong tâm.

Thầy thường định nghĩa theo khoa học: <Thiền là một phương thức huấn luyện tế bào não để nó có một quán tính mới là quán tính yên lặng.>

Thầy cũng định nghĩa: < Thiền Phật giáo là một khoa học tâm linh thực nghiệm>.

Chúng ta cũng có thể nói <Thiền Phật giáo là phương thức tu tập đưa tới mục tiêu: thoát khổ, giác ngộgiải thoát>. Vì sao? Vì chính Đức Phật Thích Ca đã đạt được 3 mục tiêu đó qua sự kiện trãi nghiệm lần lượt 4 tầng Thiền. Cũng gọi là 4 tầng Định.

Do đó, trong Phật giáo, nói tới Thiền cũng là nói tới Định (Samàdhi).

Định có vai trò quan trọng là từ những tiến trình Định, thì Huệ siêu vượt mới phát huy.

Trong bài kinh <Cội rễ sự vật>, Phật nói: <Định là thượng thủ. Niệm là tăng thượng. Huệ là tối thượng. Giải thoát là lõi cây> có nghĩa : Định tuy quan trong, nhưng nó là phương tiện để phát huy huệ.

 Định chưa phải là mục tiêu cuối cùng.

     1)     "Này chư Hiền, các pháp lấy dục làm căn bản.

     2)     Tất cả pháp lấy tác ý làm sanh khởi.

     3)     Tất cả pháp lấy xúc làm tập khởi.

     4)     Tất cả pháp lấy thọ làm chỗ tụ hội.

     5)     Tất cả pháp lấy định làm thượng thủ.

     6)     Tất cả pháp lấy niệm làm tăng thượng.

     7)     Tất cả pháp lấy tuệ làm tối thượng.

     8)     Tất cả pháp lấy giải thoát làm lõi cây".

Vậy Định có một vai trò quan trọng, nó cần để cho tâm đứng yên. Khi không tác ý gì, là tâm đứng yên. Thầy đã định nghĩa: Đó là trạng thái Biết không lời / Non-verbal awareness. Hay sâu sắc hơn, đó là Nhận thức biết không lời / Non-verbal cognitive awareness.

Trạng tháiĐức Phật chứng ngộ Ba Minh và chứng ngộDuyên Khởi, là Tâm Như, hay Định bất động, được giải thích là ngoài lời / Atakkàvacara. Gọi là Định bất động vì có 3 hành không động:

-      Ngôn hành không động: nghĩa là tầm / lời nó thầm, và tứ/ những đối thoại dây dưa thầm lặng trong tâm, phải được chấm dứt.

-      Ý hành không động: cảm thọ và tưởng phải chấm dứt trong tâm, thì tâm mới thực sự trống rỗng, vắng lặng, khách quan, trong sáng, không trụ nơi nào.

-      Thân hành không động: thân ngồi yên, cho tới hơi thở cũng nhẹ đi , mới thực sự là đối giao cảm hoạt động, hơi thở trở thành tự động, gọi là tịnh tức.

Từ đó, Phật thiết lập nhiều phương thức tu tập để giúp những vị đệ tử của ngài cũng chứng ngộ giải thoát khỏi lậu hoặc, tâm hoàn toàn trong sạch, không dính mắc vào cuộc đời. Đạt quả vị A La Hán.

 Đức Phật đưa ra nhiều phương thức tùy theo căn cơ từng vị: Quán, Định hay Huệ. Có nhiều chủ đề thực hànhchủ đề nào cũng đưa tới kết quả giống nhau, như các chủ đề:

-      quán vô thường trong những cảm thọ (bài kinh Đoạn tận Ái),

-      quán Thân, Thọ, Tâm, Pháp, tuệ tri và quán tánh sanh diệt (bài kinh Niệm Xứ)

-      thực hành Giới để đưa tới Định và Huệ (bài Đại kinh Xóm Ngựa)

-      thực hành Thở (bài kinh Định niệm hít vào thở ra) v.v...

Dựa trên những cốt lõi đó, Thầy chúng ta hướng dẫn thêm kỹ thuật Không Nói để giúp thiền sinhkinh nghiệm cái Biết Không Lời. Khi đối duyên xúc cảnh, chúng ta giữ cái Biết không lời, thì tâm dừng, thì thấy biết Như Thực, đó cũng là giữ Chánh niệm, hay tuệ tri.

 

Các bước thực tập Không Nói:

 

Bước 1: lời nói ra, dành cho người mới bắt đầu thực hành Thiền, chưa kinh nghiệm cái Biết không lời. Nếu thiền sinh nào đã học khóa căn bản rồi, từng thực tập những phương thức dùng giác quan (thí dụ  nghe tiếng chuông, thư giãn lưỡi, nhìn lướt, nhìn xa, nhìn mà không gọi tên, thiền hành giữ niệm Biết, v.v... ) và kinh nghiệm một chút trạng thái Biết không lời, thì khi chuyển qua chủ đề Không Nói với bước này sẽ dễ dàng hơn.

Ngồi thiền: Chúng ta nói nhỏ, vừa đủ cho mình nghe, kéo dài hai chữ không nói, lắng nghe theo dư âm chữ “nói......” . Tâm mình yên lặnhg theo thời gian của hai chữ “không ..nói..........”. Tiếp theo, thỉnh thoảng, lặp lại, “không...nói......”

Trong khi nói , thì phải biết rõ đang nói.

Trong khi không nói, chỉ có dư âm, thì biết “đang không nói .” ở đây đã là <Biết không lời trạng thái đang không nói thầm> / hay tự nhận biết (self- awareness)

Bước 1 còn có lời nói ra , nên chưa phải là Định vững chắc. Tạm gọi là Chỉ / Samatha.

Nếu vẫn thỉnh thoảng có tạp niệm khởi lên, thì cần tăng sức chú ý vào chủ đề thêm. Có thể gọi là mindfulness, mục đích gom tâm lại vào chủ đề, thì không có tạp niệm.

Thiền hành: với chủ đề “không nói.”

Qui ước bước chân trái trước, nói nhỏ vừa đủ nghe kéo dài “không”...,  bước chân phải,  “nói....”. Nếu chúng ta có tạp niệm thì nên chú ý vào bước chân thêm. Giống như gắn cái Biết vào sự xúc chạm của chân và đất. Có thể giữ yên lặng 2 bước kế tiếp. Sau đó lặp lại nói nhỏ “không” khi bước chân trái, “ nói” khi bước chân phải. Rồi giữ yên lặng 2 bước chân kế. v.v...Lần lần có thể tăng lên giữ yên lặng 4 bước chân, nhận ra trạng thái tâm yên lặng trong 4 bước chân này.

Khi nào tâm tạm yên, chúng ta tiến lên bước 2.

 

-  Bước 2: Chỉ nói thầm hai chữ “ không...nói....”......

Nói thầm có nghĩa là không phát ra âm thanh, người khác không nghe gì. Chủ đề bây giờ chỉ như là cái “ý” thôi.

Ngồi thiền: Ta nói thầm kéo dài “không ...nói.............” Chữ “nói” kéo dài ra, càng dài càng tốt. Vì khoảng thời gian này là cái Biết không lời. Ta cũng biết rõ – khi đang nói thầm (biết đang có lời) và - khi không nói thầm (biết đang không lời).  

Thực tập từ từ khoảng cách giữa những lần nhắc lại xa hơn.

Bước này sau những giờ ngồi thiền, ta có thể thực tập thêm khi ngồi chơi trong vườn, khởi nói thầm chủ đề “không...nói....” rồi nhìn cảnh, nhận biết mình “đang không nói “. Lâu lâu lặp lại, nói thầm “không...nói....”......

Thiền hành: cũng tương tự bước 1, nhưng bây giờ chỉ nói thầm. Khoảng cách yên lặng có thể kéo dài ra.

Khi tâm tạm yên, ta lên bước 3.

 

-  Bước 3: Biết không lời.

Ngồi thiền: sau khi ngồi đúng tư thế, ta khởi chủ đề: “không nói” . Có thể nói thầm cũng được, thì chủ đề sẽ hiện ra rõ ràng, gom tâm lại mau. Hay chỉ khởi ý thôi. Tiếp theo an trú trong trạng thái “tâm đang không nói thầm”. Chỗ này, kinh gọi là chánh niệm.

Đến đây mới có thể kinh nghiệm trạng thái Biết không lời tạm rõ ràng hơn 2 bước trước. Thỉnh thoảng gợi lại nhè nhẹ “không...........nói..............”

Thiền hành: chúng ta không để ý tới bước chân nữa. Tức là đi tự nhiên, chầm chậm, chỉ biết chủ đề là “không.....nói.....” cũng không nói thầm. An trú trong tâm đang không nói thầm.

-  Bước 4: Chánh niệm tỉnh giác:
Cái biết không lời lần lần vững chắcrõ ràng sẽ trở thành nhận thức không lời. Buông chủ đề “không nói”. Tới đây, cái biết không lời đã vững chắc rồi. Không cần nhắc lại chủ đề ‘không nói “ nữa.

Chúng ta thường xuyên gợi lại “trạng thái tâm yên lặng trống rỗng” và an trú trong đó. Khi ngồi thiền và khi sinh hoạt hằng ngày.

Đức Phật thường dạy: <không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng>, hay <đặt chánh niệm trước mặt>. Chính là bước này.

Ta ngồi chơi, đưa mắt nhìn ra vườn. Khởi lên “ trạng thái tâm trống rỗng, yên lặng” rồi ngắm nhìn cảnh bên ngoài. Ta sẽ thấy cảnh rõ ràng chi tiết như thông qua một tấm gương trong veo. Cảnh thế nào, biết rõ y như vậy. Tâm yên lặng, cảnh yên lặng, tâm bất động, cảnh bất động.

Tới đây khế hợp:

<Đối cảnh vô tâm, chớ hỏi Thiền>.

 

Trên đây chỉ là những bước thực hành phổ thông, khế hợp kinh điển.

Cô đi từ cái Biết ban đầuchủ đề <không nói>, chỉ một chỗ nương gá thôi, đó là chủ đề, không gá ý vào đâu nữa, thêm rắc rối. Chỉ có khi thiền hành bước đầu, mình có thể gá ý thêm chỗ xúc chạm của chân đi mà thôi, nếu mình còn khởi niệm lung tung.

 Ngoài ra trong tất cả các bước đều không gá ý thêm chỗ nào hết. Vì có gá ý ở đâu là còn dính mắc vào chỗ đó.

Từ cái Biết trống rỗng (có nghĩa là vô trụ) thực tập hoài sẽ kinh nghiệm cái nhận thức trống rỗng (vô trụ), tức là một đường đi thẳng. Không cần phải vớ thêm cái gậy nào rồi lại phải buông đi.

Nếu chúng ta còn khởi niệm lung tung hoài, có nghĩa là ta không thích hợp với phương thức <không nói> là dùng <ý> để dụng công. Vậy ta nên chọn những phương thức phổ thông trong kinh dạy: dùng giác quan thực tập: thấy, nghe, xúc chạm, giữ chánh niệm, hay Biết không lời. Giác quan thì có đối tượng cụ thể , nên dễ thực hành hơn.

Cách thực tập <không nói>, cô vừa trình bày thực sự đơn giản, nhưng cần phảithời giankiên nhẫn thực tập.

 Không có gì trên đời cao quí mà lại dễ dàng và mau chóng vội vàng đạt được. Nhất là khi muốn đạt, thì sẽ không được gì.

 

Tổ Đình

31-5-2020

TN

                                                                                             :

Ý kiến bạn đọc
15 Tháng Sáu 20201:56 CH
Khách
Hay quá Cô ơi!
Con sẽ thực hành theo lời Cô dạy.
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Chín 20237:54 CH(Xem: 1784)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
12 Tháng Chín 202312:56 CH(Xem: 1987)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
26 Tháng Tám 20232:36 CH(Xem: 1926)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
20 Tháng Tám 202310:54 SA(Xem: 2250)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
14 Tháng Tám 202311:20 SA(Xem: 1727)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
09 Tháng Tám 202312:40 CH(Xem: 2009)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
02 Tháng Tám 20238:44 CH(Xem: 1993)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
31 Tháng Bảy 202310:00 SA(Xem: 1443)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
17 Tháng Bảy 20231:44 CH(Xem: 1341)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
12 Tháng Bảy 20234:15 CH(Xem: 1794)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
05 Tháng Bảy 20239:06 SA(Xem: 1043)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
13 Tháng Sáu 20237:59 CH(Xem: 1540)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
11 Tháng Sáu 20234:39 CH(Xem: 1294)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
05 Tháng Sáu 20236:34 CH(Xem: 1554)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
30 Tháng Năm 20234:42 CH(Xem: 1101)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
29 Tháng Năm 20233:10 CH(Xem: 1174)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
20 Tháng Năm 20232:10 CH(Xem: 1239)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
16 Tháng Năm 20239:48 CH(Xem: 1500)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
16 Tháng Năm 20237:21 CH(Xem: 1136)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
11 Tháng Năm 20239:41 SA(Xem: 1562)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
10 Tháng Năm 20237:33 CH(Xem: 1206)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
02 Tháng Năm 202312:58 CH(Xem: 1532)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
30 Tháng Tư 20238:57 CH(Xem: 1328)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
24 Tháng Tư 20236:07 CH(Xem: 1183)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
17 Tháng Tư 202310:01 SA(Xem: 1733)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256