Triệt Như TTVN75: CÒN SỐNG CŨNG NHƯ CHẾT

Triệt Như - Tâm Tình Với Nhau - Bài 75

CÒN SỐNG CŨNG NHƯ CHẾT

Chúng ta cùng đọc truyện một vị tỳ kheo thoái tâm muốn hoàn tục, trích trong kinh Tiểu Bộ, Trưởng lão Tăng kệ.

 Sànu (Thera. 7)

Trong thời đức Phật tại thế, ngài sanh ở Sàvatthi (Xá-vệ) trong gia đình một cư sĩ, sau khi người cha đã từ bỏ gia đình. Bà mẹ, đặt tên ngài là Sànu, khi ngài lên bảy tuổi, được đưa đến ở với các Tỷ-kheo, nghĩ rằng như vậy con mình được sống hạnh phúc. Rồi Sànu trở thành một vị học hành giỏi, một vị pháp sư, thiền sư với lòng từ bi, được chư Thiên và loài Người ái kính.

Trong đời trước, mẹ ngài là một nữ Dạ-xoa.

 Sau một thời gian, ngài mất sự sáng suốt, sống sầu khổ và muốn đi lang thang đây đó. Bà mẹ Dạ-xoa của ngài thấy vậy liền báo động với bà mẹ hiện tại và bảo bà khích lệ con bà phải tinh tấn, và đọc lại lời nói của các Yakkhà (Dạ-xoa):

Chớ có làm điều ác,

Công khai hay bí mật,

Nếu người làm điều ác,

Sẽ làm hay đang làm,

Người không thoát khổ đau,

Dầu có đứng lên chạy.

Nói như vậy xong, người mẹ Dạ-xoa biến mất, nhưng người mẹ hiện tại, nghe vậy rất lấy làm sầu khổ. Rồi Sa-di Sànu cầm y và bát đến thăm bà mẹ rất sớm. Thấy mẹ sầu muộn, ngài hỏi và được bà mẹ trả lời lý do, ngài nói bài kệ:

Thưa mẹ, người ta khóc,

Khóc vì người đã chết,

Hay có khóc người sống,

Khi sống, không được thấy,

Thưa mẹ, con đang sống,

Và mẹ đang thấy con,

Vậy vì sao, thưa mẹ,

Mẹ lại khóc cho con?

Bà mẹ trả lời, từ những lời trong kinh: 'Đây là sự chết, này các Tỷ-kheo trong giới luật của bậc Thánh, tức là sự từ bỏ học giới và hoàn tục', và nói bài kệ như sau:

Người ta khóc cho con,

Là khóc cho con chết,

Hay khóc cho con sống,

Nhưng không được thấy mặt.

Ai đã bỏ dục vọng,

Lại trở lui đời này,

Này con, người ta khóc,

Là khóc cho người ấy,

Vì người ấy được xem,

Còn sống cũng như chết,

Này con, được kéo ra,

Khỏi than hầm lửa rực,

Con còn muốn rơi vào,

Đống than hồng ấy chăng?

Khi ngài nghe vậy, Sa-di Sànu lấy làm xấu hổ sầu muộn, và tinh tấn phát triển thiền quán, không bao lâu ngài chứng quả A-la-hán. Suy nghĩ rằng ngài chiến thắng là nhờ những bài kệ này, nên lấy những bài kệ ấy thành những bài kệ của ngài.

Đọc xong truyện này, chúng ta rút ra bài học gì cho mình?

Chúng ta có nhớ câu truyện: <Người đi không bao giờ trở lại> không?

Rồi chúng ta nhớ lại cuộc đời của thái tử Siddattha, điều kiện quyết định đầu tiên để dấn thân là gì? Là tỉnh ngộ triệt để, tức là quyết tâm, không gì lay chuyển được. Không thoái tâm. Một khi đã xuất gia, tức tỉnh ngộ chọn con đường tu theo đức Phật rồi, thì phải đi cho tới cuối con đường, đời này và đời sau nữa. Đó cũng là “quyết định ba la mật” trong thập độ ba la mật.

Chúng ta là cư sĩ, cũng cần phải quyết tâm sắt thép, có khi hơn tu sĩ, vì chúng ta còn sống trong gia đình, có ràng buộc, gặp nhiều thử thách hơn. Nếu chúng ta nản lòng, thoái tâm, bỏ cuộc, thì là người chiến bại rồi.

Kẻ chiến bại sẽ chịu nhiều đau khổ, phiền muộn, không có lối thoát. Tại sao? Mình thua ai? Thua chính mình. Thì còn chạy trốn đi đâu nữa? Mình, đây là cái Ngã. Cái Phật tánh yếu ớt quá, không chiến thắng nỗi cái Ngã. Cái Ngã là vô minh, là lười biếng, là tham lam ích kỷ, là đố kỵ dèm pha, là sân hận, là lậu hoặc. Đã bao nhiêu đời cái Ngã chiến thắng, nó dẫn mình lăn lóc mãi, theo cái vòng lẩn quẩn, sinh rồi tử, rồi sinh để rồi tử, miên man hoài.

Trong bài thi kệ giác ngộ trên, nói rằng chánh pháp của Phật đã kéo mình ra khỏi đống than hồng lửa rực, mà sao bây giờ mình lại muốn rơi trở lại vào đống than hồng lửa rực ấy nữa?

Bài nầy cô muốn nhắc nhở chúng ta, phải thấy vấn đề sinh tử của mình như “lửa cháy ngang mày”, mau mau tinh tấn hơn nữa. Đừng có chọn con đường: “còn sống mà như đã chết”.

Tổ đình, 21- 10- 2020

TN