Triệt Như TTVN81: ĐÓA HOA TÂM

ĐÓA HOA TÂM

Hoa là cái đẹp nhất của cây cảnh. Tạm nói như vậy, Có khi mình thấy lá cũng đẹp. Có khi thân cây cũng đẹp, có khi cái gốc rễ cũng đẹp, người thực tế thì nói trái cây mới hữu ích cho đời v.v...Tuy nhiên từ xưa nay, thường hoa vẫn là cái đẹp nhất, có sắc, có hương, dịu dàng, yểu điệu, mau phai tàn, khó tìm lại được. Có thể là vì muôn màu sắc, muôn dáng vẻ, nhiều sắc thái hương thơm, biến hóa lung linh, trong nắng, trong gió, buổi sáng khác buổi chiều, mùa xuân, mùa thu cũng khác, mà chắc cũng vì một kiếp hoa quá ngắn, mình mới thưởng thức, nhan sắc lộng lẫy, cao sang, hương tỏa ngát, bao nhiêu sức sống tuôn trào vươn cao cành hoa lên, dâng hiến cho đời. Rồi chỉ một thoáng thời gian, sức sống như rời rã, cánh hoa mềm rũ xuống, rồi khô héo, rơi. Để cho đời luyến tiếc ngẩn ngơ.

Hoa là cái đẹp nhất, trong sạch, vươn lên từ đất, từ sỏi đá, từ bùn. Chắc cũng vì thế mà cái gì đẹp nhất, mình thường so sánh như hoa. Tên kinh Hoa Nghiêm, kinh Pháp Hoa, chắc cũng mang ý nghĩa đó.

Còn mình, là người, cái gì đẹp nhất của mình? Cái tâm. Cho nên bài nầy cô cho nhan đề: Đóa hoa tâm.

Mình biết tâm có muôn vàn sắc thái khác nhau, có tâm tham, tâm sân, tâm si nữa, sao cô quơ chung lại mà nói nó cũng là hoa đầy đủ hương sắc. Trong cái nhìn sâu thì tất cả những sắc thái tâm đều là biểu hiện của vô thường, của duyên sinh duyên hợp, của trống không, của như huyễn, của chân như. Nên bản thể của tất cả tâm là trong sạch, là bình đẳng.

Vậy tại sao bây giờ lại có nhiều sắc thái tâm khác nhau, làm cho mình buồn, mình khổ? Câu trả lời chỉ là vì mình bị cảnh đời bên ngoài lôi cuốn, rồi mình tác ý ra, mong muốn có cái này cái kia, mong muốn phải như thế này, như thế nọ.

Con đường quay trở lại bản tâm trong sạch ban đầu của mình chỉ là “không tác ý” hay “không khởi ý” gi hết. Là tâm đứng yên, bất động. Là “Đối cảnh vô tâm” tức khắc.

Bây giờ tới bước “How to do”. Làm thế nào?

Tới đây có rất nhiều cách, tùy theo mỗi người, thích cách nào? khả năng ra sao? hoàn cảnh ra sao?

+ Cảnh đời bên ngoài, tất cả vui hay buồn, thành công hay thất bại, đều không bền chắc, vô thường, đều sẽ thay đổi. Thì mình không bám chặt vào cảnh đời nữa.

+ Khi tiếp xúc với cảnh đời, có cảm thọ, thích hay không thích. Biết cảm thọ cũng giả dối, cũng thay đổi luôn luôn, từ đó bớt dính mắc, bớt tham ái, thì bớt khổ. (bài kinh Đoạn tận Ái)

+ Quán chiếu thế gian tất cả do duyên khởi, duyên sinh. Bản thể trống không, như trò huyễn thuật, không bền chắc, giả dối như chiêm bao. Kết quả không dính mắc vào cảnh đời nữa, là giải thoát.

+ Giữ đúng giới luật, cư sĩ có 5 giới, giữ gìn nghiêm túc hành động, lời nói, ý nghĩ thiện lành, không làm tổn thương người khác. Tâm sẽ an tịnh, thanh thản, từ từ cũng đưa tới “đối cảnh vô tâm”.

+ Thực tập chánh niệm, lúc nào cũng quan sát với cái biết không lời, thì cũng không dính mắc với cảnh đời, là giải thoát.

+ Đức Phật thường nhắc nhở “không nắm giữ tướng chung, không nắm giứ tướng riêng”, cũng dẫn tới ngay chỗ “tâm thuần nhất”.

+ Kinh Kim Cang dạy: “Bất ưng trụ sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp sinh tâm. Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm”. Tâm không dính mắc nơi nào là tâm kỳ diệu. Tức là tâm trống rỗng, tĩnh lặng, chỉ chiếu sáng chính nó.

+ Ba cửa giải thoát mà đức Phật dạy: Không định, Vô tướng định, Vô nguyện định, nói chung lại cũng là bản tâm thuần nhất, không dấu vết gì trong đó, không khởi ý mong cầu điều gì. Tạm gọi chung là tâm bất động.

Thiệt ra còn rất nhiều cách nữa, khi mình hiểu rõ cái cốt lõi rồi thì tùy ý mỗi người chọn cách nào phù hợp với mình mà thực hành.

Điều quan trọng là thực tập hoài trong đời sống hằng ngày, làm thành một nếp sống tự nhiên mới được. Lúc nào nhìn lại cũng thấy cái tâm trong sáng đó đang có mặt. Dù trong vài giây, vài phút.

Khi thấy tâm đang trống rỗng, trong sáng, có nghĩa là cái nhận thức sắc bén đang soi chiếu tâm, quay ra cảnh thì cũng là thấy cảnh “đang là như vậy”. Chính trong giây phút đó, là giải thoát. Cuộc đời nhẹ tênh. Tới đây không còn vất vả bơi ngược dòng đời nữa. Mà là “lướt" đi trên biển đời, như lướt trên hư không vậy.

Tổ Đình, 9- 11- 2020

TN