HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

Thích Không Chiếu: TÌM HIỂU VỀ TỤC ĐẾ - CHÂN ĐẾ

02 Tháng Hai 20219:24 SA(Xem: 3662)

TÌM HIỂU VỀ TỤC ĐẾ - CHÂN ĐẾ


Chan Dung Thay Khong Chieu TÌM HIỂU VỀ TỤC ĐẾ - CHÂN ĐẾ


Phật pháp luôn có hai mặt: Tục ĐếChân Đế.

Tục Đế là những gì nói, lý giải, hiểu được, gọi là chân lý qui ước như văn tự, ngôn ngữ, sắc tướng, âm thanh…

Chân Đế thuộc phạm vi siêu lý luận (không thể nghĩ bàn), thuộc chân lý tối hậu, chỉ có thể tu tập để hội nhập như Không Định, Chân Như.

Văn, Tư: nghe đọc và suy gẫm về giáo lý, thuộc tục đế.

Văn, Tư: nghe đọc mà ngộ, thuộc chân đế.

Tu: có ta, có pháp, thuộc tục đế.

Tu: mà thể nhập, tự chứng, tự ngộ, là chân đế.

Ví như: nói cái bánh, làm bằng bột, đường, cách làm bánh ra sao, là tục đế.

Bỏ cái bánh vào miệng, không nói một lời, vẫn biết rõ mùi vị của bánh; cái biết rõ ràng mà không lời đó, thuộc chân đế.

Ứng dụng vào thực tế như:

  • Trong pháp môn niệm Phật, có người niệm, có hồng danh Phật để niệm, là tục đế. Niệm Phật đến chỗ nhất tâm bất loạn, không còn người niệm, pháp niệm, là chân đế.
  • Trong pháp môn trì chú, có người trì, và có câu chú để trì, là tục đế. Trì chú đến chỗ thể nhập chơn ngôn, người trì và pháp trì đều không, là chân đế.
  • Trong pháp môn thiền định, có người toạ thiền, có pháp dụng công, là tục đế. Khi nào tâm ngôn dứt, tánh giác hiển lộ, không còn người biết, chỉ còn cái biết không lời, là Định, là chân đế.


Tánh giác là cái biết thường hằng, lặng lẽ của mọi người. Nó là cái biết không lời (đây là lời nói thầm trong não). Trong đó không có suy nghĩ tính toán, trí năng biện luận, ý thức phân biệt của tự ngã. Tánh giác ngược lại với niệm hay vọng tưởng. Có niệm, có vọng tưởng, không có tánh giác. Dừng niệm, dứt vọng tưởng, tánh giác liền có mặt. Do vậy, người không tu tập không hiểu tánh giác là gì; hoặc có hiểu cũng không làm sao tánh giác có mặt khi người ấy chưa làm chủ được sự suy nghĩ.

Thông thường, khi nhìn thấy vật liền gọi tên vật, không dừng ở chỗ thấy biết (xúc, thọ). Gọi tên là nói thầm, là Tưởng. Thấy liền nói là thấy bằng trí năng, bằng ý thức. Tưởng luôn luôn có lời, nó dệt thành mạng lưới khái niệm: tốt, xấu, ưa, ghét… Đó là cái thấy Phải Là, Nên Là, có thành kiến, định kiến, chủ quan đi kèm. Nó thuộc phạm vi tục đế.

Người có công phu tu tập thiền định, khi thấy vật chỉ biết vật, dừng tại Thọ. Tức thấy bằng cái biết không lời của tánh thấy (một cơ chế của tánh giác). Không có Ý xen vào. Đó là thấy trạng thái Đang Là của vật. Vật thế nào, thấy y như thế đó. Đó là chánh kiến thuộc phạm vi chân đế.

Tu thiền là làm chủ được sự suy nghĩ, Tánh giác liền hiển lộ. Đó là trạng thái tâm vô niệm, tâm không, đơn tâm hay Định. Định sanh Huệ, là trí tuệ siêu vượt. Định cũng đưa đến Ngộ, là biết cái chưa biết, như người đang mê chợt tỉnh. Nếu không Huệ, không chứng ngộ, tu nhiều năm vẫn còn mê, thật uổng phí một đời.

Ngoài pháp tu Thiền Định, còn có pháp tu Thiền Huệ (Vipassanā). Đó là pháp Thấy Như Thật, Biết Như Thật, Thấy Biết Như Thật (Như Thực Tri, Như Thực Kiến, Như Thực Tri Kiến). Thấy Như Thật là thấy cái đang là, cái như vậy. Đó là thấy cái thực tướng của vật, không thêm một thuộc tính hay phẩm chất gì của vật vào đó. Thấy bằng tánh thấy, không có trí năng, ý thức, tự ngã trong đó. Thấy như thật sẽ đưa đến thể nhập thực tướng hay chân tánh của hiện tượng thế gian. Nó thuộc phạm vi chân đế.

Lại cũng có pháp tu Thiền Quán (Anupassanā), tức là ngắm nhìn liên tục một đối tượng, một vật để nhận ra chân tánh của nó là vô thường, khổ, vô ngã, không. Quán này là dùng mắt nhìn lâu, nhìn sâu thấy vật nó là vô thường, không thực chất tính, là duyên sinh… không có suy luận. Tức nhìn bằng tánh giác, bằng cái biết không lời. Quán như vậy, sẽ đưa đến hội nhập vào các qui luật chi phối hiện tượng thế gian , là vô thường, vô ngã, không. Hội nhập như vậy gọi là thấy tánh, tức ngộ chơn tánh của vạn vật. Nó thuộc về chân đế.

Nói tóm lại, tu thiền dù là Thiền Định, Thiền Huệ hay Thiền Quán, phải đạt được trạng thái vô ngôn, vô niệm, vắng bặt trí năng, suy nghĩ của tự ngã, tánh giác mới hiển lộ. Khi đó, không năng, không sở, không hai bên, mới chính là chân đế.

Còn dùng trí năng, ý thức để quán tưởng, tưởng tượng, dù là hướng tâm vào cảnh giới Tây phương cực lạc, Niết bàn hay Không, Chân như… bao lâu còn tưởng, quán, suy tư, tức còn hai bên (năng quán và sở quán) vẫn là tục đế.

Hiểu được tục đế, chân đế để thấy rõ con đường tu tập của mình đưa đến đâu. Vì sao tụng đọc Bát Nhã Tâm kinh năm này qua năm khác mà không hết phiền não, không thấy ngũ uẩn giai không.Bát Nhã có 3 thứ:

  • Tục đế Bát Nhã
  • Quán chiếu Bát Nhã
  • Thể nhập Bát Nhã.

Muốn ngũ uẩn giai không, tục đế Bát Nhã, quán chiếu Bát Nhã chưa đủ, phải thể nhập Bát Nhã, phải vào chân đế. Có vào được chân đế tức Chơn Không, mới phát huy Diệu Hữu. Khi ấy, không những ngũ uẩn giai không mà còn độ nhất thiết khổ ách.

Phật giáo thật vi diệu, nhưng phải hiểu đúng, làm đúng, để khỏi uổng công khổ tu.

 

KHÔNG CHIẾU

24/05/2001

( Trích trong Đặc San Số 4 , Thiền Tánh Không, Đặc San Xuân Nhâm Ngọ 2002)

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Chín 20237:54 CH(Xem: 1777)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
12 Tháng Chín 202312:56 CH(Xem: 1977)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
26 Tháng Tám 20232:36 CH(Xem: 1915)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
20 Tháng Tám 202310:54 SA(Xem: 2230)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
14 Tháng Tám 202311:20 SA(Xem: 1723)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
09 Tháng Tám 202312:40 CH(Xem: 2004)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
02 Tháng Tám 20238:44 CH(Xem: 1984)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
31 Tháng Bảy 202310:00 SA(Xem: 1441)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
17 Tháng Bảy 20231:44 CH(Xem: 1336)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
12 Tháng Bảy 20234:15 CH(Xem: 1784)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
05 Tháng Bảy 20239:06 SA(Xem: 1041)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
13 Tháng Sáu 20237:59 CH(Xem: 1532)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
11 Tháng Sáu 20234:39 CH(Xem: 1290)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
05 Tháng Sáu 20236:34 CH(Xem: 1547)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
30 Tháng Năm 20234:42 CH(Xem: 1097)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
29 Tháng Năm 20233:10 CH(Xem: 1170)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
20 Tháng Năm 20232:10 CH(Xem: 1238)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
16 Tháng Năm 20239:48 CH(Xem: 1489)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
16 Tháng Năm 20237:21 CH(Xem: 1135)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
11 Tháng Năm 20239:41 SA(Xem: 1556)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
10 Tháng Năm 20237:33 CH(Xem: 1204)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
02 Tháng Năm 202312:58 CH(Xem: 1527)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
30 Tháng Tư 20238:57 CH(Xem: 1323)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
24 Tháng Tư 20236:07 CH(Xem: 1180)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
17 Tháng Tư 202310:01 SA(Xem: 1727)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256