HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

Triệt Như SNHP026: CÂY TIÊU THUYẾT PHÁP

15 Tháng Chín 20215:50 CH(Xem: 3640)

Triệt Như - Suối Nguồn Hạnh Phúc - Bài 26

CÂY TIÊU THUYẾT PHÁP
26 SUOI NGUON HANH PHUC 4 X 6 VN

Phòng làm việc mình nhìn ra sân vườn. Cây cảnh bao quanh xanh tươi. Hình ảnh ngay trước tầm mắt là một gốc cổ thụ, không biết bao nhiêu tuổi, nó đã có từ trước, mình về đây thì đã 20 năm rồi. Mấy gốc cổ thụ cao hơn mái nhà tầng lầu tổ đình. Gốc to lắm, có thể dang hai tay ôm vòng quanh được nửa vòng. Vươn lên cao khoảng trên hai thước, mọc ra năm nhánh xoay vòng quanh, còn thân chính thì vươn lên thẳng đứng. Gốc và thân thì to mà lá thì nhỏ xíu. Lá mọc hàng đôi cân xứng hai bên theo cọng lá dài dài có thể một hai thước, rũ xuống như bức mành đong đưa đong đưa. Mình chỉ cần nhìn ra trước mắt là biết hôm nay lặng gió, hay có gió, gió thổi chiều nào...

Mỗi khi làm việc mỏi mắt, nhìn ra, thưởng thức lá múa, yểu điệu khi gió thoảng, rối rít, khi gió nhiều. Mùa xuân ra hoa, kết trái li ti. Mùa hạ trái lớn dần, từ xanh chuyển lần ra hồng hồng, cuối hạ chín đỏ, thơm thơm mùi tiêu cay nồng. Nên mình dán nhãn nó là cây tiêu. Bây giờ cuối hạ, từng chùm tiêu đỏ thắm, chín mọng, đong đưa theo gió. Ước chi nó là trái trứng cá, thì tuyệt vời. Bao năm qua rồi, chưa được nhìn và thưởng thức trái trứng cá. Sao ngày xưa, ăn trái trứng cá ngon như vậy. Bây giờ nào là nho, nào là cherry, dòn ngọt tươi ngon mát lạnh, biết là ngon, mà sao lại nhớ lại thương hoài cây trứng cá. Nhà mình hồi đó đâu có trồng cây trứng cá, sao lại nhớ trái trứng cá, khi nhìn mấy chùm tiêu xanh xanh hồng hồng này?

Biết rồi, tâm quay về quá khứ, mạng lưới liên tưởng mau quá, dẫn mình đi về nhà xưa, cái niệm nhanh như chớp, vượt không gian, vượt thời gian. May là dừng lại, nếu không là mình sẽ kể tới bông sua đũa nấu canh chua, tới bông thiên lý, tới bông bí, tới lá me non... Các bạn thấy chưa, tựa bài là “Cây tiêu thuyết pháp”, vậy mà cây tiêu dẫn mình đi lang thang rồi. Nó cũng thuyết cho mình thấy đường tu “mỏng như sợi chỉ”, không tỉnh thức thì cũng chính nó là duyên mà mình dính mắc, làm tâm mình động.

Nhưng kìa, mấy chùm tiêu đong đưa cười mình. Nó đâu có dẫn mình, tự mình phóng về nhà. Sao không thấy “cái đang là”? Lại tưởng ra trái trứng cá?

Từ lâu rồi, cây tiêu đã nhắc mình nghệ thuật sống “tùy duyên mà bất biến”. Thân cây vững vàng, chắc nịch, vươn lên sừng sững với trời cao. Mặc cho gió mưa, thân cũng không lay động. Thân cây này thế nào cũng có lõi cứng. Trong kinh về “Thí dụ Lõi Cây”, Đức Phật so sánh mục tiêu cuối cùng của đời sống Phạm hạnhGiải thoát, tương tự “lõi cây” là phần giá trị nhất của cây. Lõi cây ẩn mình trong giữa thân cây, khó thấy, khó tìm. Giải thoát cũng trừu tượng, khó tìm khó thấy. Tuy trừu tượng nhưng phải kiên cố, vững bền, không lay chuyển. Giải thoát là vượt ra ngoài mọi ràng buộc, nhưng thực sự nó phải đặt trên nền tảng của ba chân: Giới uẩn, Định uẩn, Tuệ uẩn. Phải có trí tuệ hoàn hảo mới tẩy sạch lậu hoặc, tham ái, tâm mới vững chắc dừng lại, từ đây mới hoàn chỉnh giới thểgiới tướng.

Thân cây tiêu thì kiên cố, các cành lớn và nhỏ cũng cứng cỏi. Chỉ những cọng là nhỏ như những sợi dây dài có khi tới hai thước, mềm mại rũ xuống với lá chi chít. Bây giờ mùa hè, trái tiêu chín đỏ từng chùm cuối những sợi lá, đong đưa theo làn gió thoảng.

Ngắm toàn thể cây tiêu, mình thấy ngay hai hình ảnh trái ngược: thân cây thì to lớn, bất động, màu nâu đen, lá thì nhỏ xíu, cỡ ngón tay út của mình, màu xanh non, trái cũng nhỏ xíu như hạt tiêu, hồng hồng, lúc nào cũng nhẹ nhàng, nhởn nhơ đùa giỡn lung lay theo gió. Hai hình ảnh, như hai lối sống, mới nhìn, tưởng là mâu thuẫn nhau, nhưng thật ra thì nó bổ túc nhau, thật là hài hòa.

Cùng sống trong đời, khi thì cứng cỏi, khi thì mềm dẻo. Bởi vậy, mình cần phảitrí tuệ để hành xử thích nghi với hoàn cảnhtâm tính con người thiên biến vạn hoá.

Trong tục ngữ, dân gian ta có câu: “Dại thì chết, khôn cũng chết. Chỉ có Biết mới sống”.

Ở đời mà dại dột, thí dụ giàu mà ưa khoe của, thì sớm muộn gì cũng chết vì người đời tranh chấp nhau chỉ vì muốn chiếm đoạt tài sản. Tại sao khôn cũng chết? Thí dụ mình khôn ngoan, tài giỏi, có danh tiếng địa vị hơn người khác, làm sao không bị người đời ganh tỵ, ghen ghét, tìm cách hãm hại mình? Qui luật của tâm đời là qui luật xung đột, nên có câu:

“Có tài mà cậy chi tài,

Chữ tài liền với chữ tai một vần”.

Cho nên sống yên ổn trong biển đời không phải dễ. Mình phải có trí tuệ thực sự. Trong câu tục ngữ trên “Biết mới sống”, Biết chính là trí tuệ thông suốt những chân lý của cuộc đời thì mới mong hành xử phù hợp.

Chúng ta cũng biết câu: “Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến”. Đây là nghệ thuật sống của chúng ta. Cuộc đời bên ngoài luôn luôn biến chuyển, theo muôn ngàn điều kiện khác nhau, đâu có lúc nào đứng yên. Cây tiêu cũng có cuộc sống tương tự con người. Nó được sinh ra, trưởng thành, rồi già cằn cỗi, cuối cùng cũng hoại diệt, nhưng có khi nó sống lâu hơn con người nếu thuận duyên. Thân nó to lớn, muốn đứng vững trước giông gió, thì rễ nó phải cắm sâu xuống đất, tự nó phải đi tìm nước, tìm ánh nắng. Nó không phản kháng lại được với con người, nếu mình muốn chặt bớt nhánh, hay tỉa bớt lá, cây tiêu chỉ yên lặng. Chúng ta muốn học cái hạnh sống này, không phải dễ.

Chư Tỷ-kheo, như những kẻ đạo tặc hạ liệt, dùng cưa hai lưỡi mà cưa tay, cưa chân; dầu vậy, nếu một ai ở đây khởi ý nhiễm loạn, người ấy do vậy không phải là người thực hành giáo pháp của Ta. Ở đây, chư Tỷ-kheo các Ông phải học tập như sau: "Chúng ta sẽ giữ tâm của chúng ta không biến nhiễm; chúng ta sẽ không thốt ra những lời ác ngữ; chúng ta sẽ sống với lòng lân mẫn, với tâm từ bi, với nội tâm không sân hận. Chúng ta sẽ sống bao phủ người này với tâm câu hữu với từ. Và với người này là đối tượng, ta sống biến mãn cùng khắp thế giới với tâm câu hữu với từ, quảng đại, vô biên, không hận, không sân". Chư Tỷ-kheo, các Ông cần phải học tập như vậy.

Và này chư Tỷ-kheo, nếu các Ông luôn luôn suy tư lời dạy ví dụ cái cưa này, thì này các Tỷ-kheo, các Ông có thấy loại ngôn ngữ nào, dầu tế nhị hay thô bạo mà các Ông không kham nhẫn được chăng? (Trung Bộ kinh, bài Ví dụ Cái Cưa).

Nếu các bạn có thì giờ nên tìm đọc bài kinh Ví dụ Cái Cưa, Đức Phật dạy hạnh Nhẫn nhục Ba la mật, dù ai cưa tay chân mình cũng không nổi lên tâm sân hận, huống là chỉ những lời nói thô bạo mà không kham nhẫn được hay sao?

Cây tiêu cho bóng mát trong mấy tháng hè nắng chang chang, trong mảnh vườn mình nhiều cây tiêu lắm, dường như nó tự mọc lên, không cần chăm sóc, nó thích hợp với vùng đất đá núi đồi này. Không có cây tiêu nào giống cây tiêu nào, tuy cũng thân cứng chắc, lá xanh mềm mại đong đưa, nó cũng nhắc mình chân lý “Y Duyên tánh”. Hễ chỗ nào gần chạm với cành lá cây khác thì nó biết vươn qua hướng khác. Khi gặp một tảng đá thì nó nghiêng đi, nếu ở giữa một đám cây sum suê thì nó vươn thẳng lên cao vượt qua tất cả để đón ánh nắng. Tuy nhiên có điểm giống nhau là, lúc nào cây tiêu cũng toát ra vẻ bình an thơ thới. Mấy cọng lá mềm lung lay nhè nhẹ theo gió hè.

Cây tiêu đẹp nhất lúc nào, các bạn biết không? Mùa xuân, sau những đêm mưa. Sáng sớm, khi mặt trời vừa lên, ánh nắng sớm vừa xuyên tới chênh chếch, soi chiếu lên cành lá. Gió nhẹ thoáng qua, mấy cành tiêu lá xanh non, lấp lánh sương hay mưa, đong đưa, lung linh, sáng ngời, như giát kim tuyến, muôn màu sắc ảnh hiện. Cả thế gian như ảnh hiện huyễn ảo trong từng chiếc lá nhỏ xíu. Mà thật vậy, cả thế gian đều rót năng lượng vào từng chiếc lá nhỏ xíu kia, cũng ánh nắng mặt trời, với gió, với nước, cũng ban đêm có trăng sao, có sương mát, cũng đất đá, không khí, những điều kiện sống cần thiết y như con người.

Vậy thì mình cũng nên sống thanh thản an vui, tĩnh lặng, đem bóng mát cho đời, kham nhẫn tất cả những gì cuộc đời mang lại cho mình mà không oán hận buồn phiền.

Thiền viện, ngày  1- 9- 2021

TN

  Line 2
CÂY TIÊU THUYẾT PHÁP
audio-icon_thumbnail
(CLICK vào icon tam giác để nghe - CLICK vào icon 3 dấu chấm để download)

 

Ý kiến bạn đọc
17 Tháng Chín 20219:15 CH
Khách
Lá, thân, lõi cây tiêu
Giới, định, tuệ người tu
Giới định tuệ tròn đầy
Như bóng mát cây tiêu
Ai gần đều thấy mát.
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Chín 20237:54 CH(Xem: 1777)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
12 Tháng Chín 202312:56 CH(Xem: 1976)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
26 Tháng Tám 20232:36 CH(Xem: 1912)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
20 Tháng Tám 202310:54 SA(Xem: 2228)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
14 Tháng Tám 202311:20 SA(Xem: 1718)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
09 Tháng Tám 202312:40 CH(Xem: 2002)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
02 Tháng Tám 20238:44 CH(Xem: 1982)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
31 Tháng Bảy 202310:00 SA(Xem: 1441)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
17 Tháng Bảy 20231:44 CH(Xem: 1333)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
12 Tháng Bảy 20234:15 CH(Xem: 1782)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
05 Tháng Bảy 20239:06 SA(Xem: 1041)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
13 Tháng Sáu 20237:59 CH(Xem: 1530)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
11 Tháng Sáu 20234:39 CH(Xem: 1290)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
05 Tháng Sáu 20236:34 CH(Xem: 1545)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
30 Tháng Năm 20234:42 CH(Xem: 1097)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
29 Tháng Năm 20233:10 CH(Xem: 1170)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
20 Tháng Năm 20232:10 CH(Xem: 1237)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
16 Tháng Năm 20239:48 CH(Xem: 1488)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
16 Tháng Năm 20237:21 CH(Xem: 1134)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
11 Tháng Năm 20239:41 SA(Xem: 1551)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
10 Tháng Năm 20237:33 CH(Xem: 1204)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
02 Tháng Năm 202312:58 CH(Xem: 1525)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
30 Tháng Tư 20238:57 CH(Xem: 1323)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
24 Tháng Tư 20236:07 CH(Xem: 1179)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
17 Tháng Tư 202310:01 SA(Xem: 1727)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256