Phiền não khởi từ tâm,

“Tứ, tầm” là mầm mống,

Khởi động sóng tâm ngôn,

Tranh giành khôn với dại,

Phải, trái cứ dằng dai,

Đối thoại suốt đêm ngày,

Hai bên luôn dính mắc,

Cắt đứt hết lối về,

“Quê nhà” ta mãi xa.

x

Nay nếu muốn “về nhà,”

An lạc ta thảnh thơi,

Vui vầy nếp sống mới,

Cởi trói “lưới vô minh,”

Để tánh linh hiển lộ,

Sóng thức hết nhấp nhô,

Chỗ chỗ đều Niết bàn,

Linh quang thường chiếu sáng,

Đời đời hết lang thang,

Tứ ₁ , tầm ₂ ta phải dứt.

x

Dụng công dù khổ cực,

Gắng sức ta tiến tu,

Tranh thủ thì giờ rảnh,

Thực hành pháp “vô ngôn,”

Trong mọi chốn, mọi nơi,

“Không lời” giữ từng lúc.

Như hút bụi trong nhà,

Hoặc xả nước, rửa rau,

Hay lau chùi đĩa, bát,

Hoặc tạt nước, rửa xe,

Hay chờ xe bus đến,

Tâm ngôn chẳng khởi lên.

x 

 Sắc trần dù hiện đến,

Mắt thấy, không gọi tên.

Thinh trần dù đến tai,

Nghe biết, không lập lại

Nội dung của các loại

Âm thanh từ bên ngoài,

Mà tai ta được nghe.

x

Khi lái xe trên đường,

Mắt hướng về phía trước,

Niệm Biết được triển khai:

Trong, ngoài, và hai bên,

Trước, sau, và bên cạnh;

Tứ, tầm đều không sanh.

Chân tánh hiện rõ ràng,

Đấy là trí “Vô Sanh,”

Đang điều hành tay lái.

Mọi nghĩ suy dừng lại,

Không ngã, không hai bên;

An lạc trên tầm tay.

x

Thiền hành ngoài công viên,

Tâm ngôn không xuất hiện.

Từng bước chẳng biên, diễn

Im lặng tiến bước đi.

Ý, lời nhập thể không,

Tứ, tầm không khởi động.

Tâm ngôn không còn bóng,

Nhị Thiền, ta thành công!

Vọng tưởng hết khởi dậy,

“Nhà Xưa” ta liền thấy!

Tánh Giác hiện tròn đầy.

Trời xanh không áng mây!
Thông Triệt 

_______________________________________________________________________________________________________________

1. 1.      Tầm = Pàli: vitakka = suy tư, ngẫm nghĩ = nói thầm.
2. 2.      Tứ = Pàli: vicàra = tư duy biện luận = quán sát = đối thoại thầm lặng.

“Dứt tầm và dứt tứ” là thuật ngữ được đức Phật sử dụng để đạt được “nội tĩnh nhất tâm” ; trong lúc đó Tổ Bồ Đề Đạt Ma áp dụng thuật ngữ “không lời” hay “không suy nghĩ” để đạt được Đạo. Còn các vị Tổ Thiền tông khác ứng dụng thuật ngữ “cắt đứt đường ngôn ngữ,” hoặc “không theo vọng,” hay “chấm dứt vọng tưởng” để đạt tâm thanh tịnh hay “đạt được tánh giác.”
__________________________________________________

THƠ THÔNG TRIỆT 

LỐI VỀ LÝ TƯỞNG